Rezerwat przyrody – jedna z obszarowych form ochrony przyrody w Polsce. Istnieją one w wielu państwach świata. Rezerwat przyrody w brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004r.  (art. 13 ust. 1):

...obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząti siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.

— Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220    

Na terenie Nadleśnictwa Wołów zlokalizowane są dwa rezerwaty przyrody: „Uroczysko Wrzosy" oraz „Odrzysko"

Rezerwat ,,Uroczysko Wrzosy" został utworzony 8 marca 2000 roku rozporządzeniem nr 2 Wojewody Dolnośląskiego w celu zachowania ze względów przyrodniczych, dydaktycznych i naukowych: unikalnych fragmentów lasów Obniżenia Wołowa, a zwłaszcza naturalnych zespołów olesu porzeczkowego i łęgu olszowo – jesionowego z wieloma gatunkami rzadkich i chronionych roślin, drzew pomnikowych, a także w celu zachowania lęgowisk awifauny wodno – błotnej i leśnej oraz ostoi zwierząt.

Rezerwat posiada plan ochrony ustanowiony Zarządzeniem Nr 16 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 13 listopada 2012 r. (Dz. Urz. Woj. Dolno. z dnia 14 listopada 2012 r. poz. 3923), zmieniony Zarządzeniem Nr 13 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 28 maja 2013 r. (Dz. Urz. Woj. Dolno. z dnia 29 maja 2013 r. poz. 3388). Nadzór nad rezerwatem sprawuje Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu.

Rezerwat położony jest w obrębie Dębno, w leśnictwach Orzeszków i Wrzosy. Zajmuje on powierzchnię 575,11 ha – w tym 569,70 ha w zarządzie Nadleśnictwa Wołów. 

Rezerwat położony jest w Obrębie Dębno, w leśnictwach Orzeszków i Wrzosy. Największą powierzchnię w rezerwacie zajmują zróżnicowane zbiorowiska leśne. Znaczne powierzchnie bogatych florystycznie, wielogatunkowych, podmokłych lasów liściastych przeplatają się z łąkami, bagnami, stawami i ciekami wodnymi.

Inwentaryzacja flory rezerwatu oraz jego otuliny przeprowadzona w latach 90. ubiegłego wieku wskazuje występowanie  473 gatunków roślin naczyniowych. Znajdują się tu gatunki objęte ścisłą ochroną oraz uznane za rzadkie w skali kraju lub regionu. Z roślin podlegających ochronie ścisłej wymienić należy: Długosz królewski Osmunda regalis, Podejźon marunowy Botrychium matricariifolium, nasięźrzał pospolity Ophioglossum vulgatum, kosaciec syberyjski Iris sibirica, kukułka Fuchsa Dactylorhiza Fuchsi. Do gatunków objętych ochroną częściową należy wymienić: wawrzynek wilczełyko Daphne mezerum oraz kukułka szerokolistna  Dactylorhiza majalis.

Z gatunków ryb objętych ochroną częściową należy wymienić różankę Rhodeus sericeus oraz piskorza Misgurnus fossilis

Bogactwo siedliskowe sprzyja występowaniu wielu gatunków chronionych płazów i gadów.

Z płazów należy wymienić kumaka nizinnego Bombina bombina, traszkę grzebieniastą Triturus cristatus, rzekotkę drzewną Hyla arborea, żabę jeziorkową Rana lessonae, żabę moczarową Rana arvalis. Z gadów zaś jaszczurkę  zwinkę Lacerta agilis oraz żmiję zygzakowatą Vipera berus.

W rezerwacie „Uroczysko Wrzosy” stwierdzono występowanie bogatej awifauny, która  wg. aktualnych obejmuje około 89 gatunków ptaków min: bąk Botaurus   stellaris, bocian czarny Ciconia nigra, łabędź krzykliwy Cygnus cygnus, bielik Haliaetus albicilla, błotniak stawowy Circus aeruginosus, kropiatka Porzana porzana, derkacz Crex crex, Żuraw Grus grus, słonka Scolopax rusticola, zimorodek Alcedo atthis, dzięcioł zielonosiwy Picus canus, dzięcioł czarny, Dryocopus martinus, lerka Lullula arborea i wiele innych.

Natomiast wśród przedstawicieli ssaków objętych ochroną gatunkową można tu spotkać min.  Wydrę Lutra lutra, bobra europejskiego Castor fiber oraz nietoperze nocek Bechsteina Myotis bechsteinii, nocek łydkowłosy Myotis dasycneme, mopek Barbastella barbastellus.

Rezerwat florystyczny ,,Odrzysko''. 

Podstawą prawną  powstania rezerwatu jest Zarządzenie Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 18 lutego 1987r.(Monitor Polski Nr 7 poz. 54).

Obecnie obowiązującym aktem prawnym jest Zarządzenie Nr 8 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 28 stycznia 2011 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Odrzysko” (Dz. Urz. Woj. Dolno. nr 28 poz. 352). Rezerwat nie posiada planu ochrony. Nadzór nad rezerwatem sprawuje Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu.

Ochroną objęto obszar starego koryta rzeki Odry o powierzchni 5,15ha położony w Leśnictwie Prawików w oddziałach 262 b, 263 d w Gminie Wołów. Rezerwat utworzony został w celu zachowania bogatego stanowiska chronionych i ginących w Polsce roślin wodnych: salwinii pływającej Salvinia natans i kotewki orzecha wodnego Trapa natans.

Z chronionych ryb występują tu piskorz Misgurnus fossilis. Z chronionych płazów stwierdzono tu następujące gatunki: traszka grzebieniasta Triturus cristatus.

Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie chronionych gatunków występowanie chronionych gatunków ptaków takich jak zimorodek Alcedo atthis, gągoł Bucephala clangula i żuraw Grus grus.

Ssaki reprezentowane są przez kilka gatunków chronionych: nocek rudy Miotis daubentoni, Borowiec wielki Nyctalus noctula oraz bóbr europejski Castor Fiber.

Tekst: Joanna Bulak, Kamilla Wilk
Zdjęcia: Jacek Czepnik